Jolanda Buwalda (Omring): ‘RAI verwerkt eigenlijk alle aspecten van positieve gezondheid.’

Omring is met 32 woonzorglocaties, 3 revalidatieklinieken en 60 wijkverpleegteams een grote speler in de ouderenzorg in Nederland én een pionier in het gebruik van RAI. Bestuurder Jolanda Buwalda ontpopte zich intussen zelfs tot pleitbezorger van RAI. ‘Voor bestuurders is het eigenlijk geen optie om er niet mee te gaan werken, denk ik. Het vergt natuurlijk wel investeringsbereidheid, maar je krijgt er zoveel voor terug.’

8 jaar RAI, 5 jaar Pyxicare

Omring was er vroeg bij, namelijk van bij het prille begin. Jolanda Buwalda herinnert het zich nog goed. ‘We werken al acht jaar met RAI en vijf jaar met Pyxicare. Hoe dat kwam? Een van onze specialisten ouderenzorg was betrokken bij het onderzoek rond RAI en ontwikkelde het ook mee. Zij is ook huisarts en bracht ons in contact met de universiteit KU Leuven (B) en uiteindelijk ook met Pyxicare. We hadden al ervaring met andere software, maar die voldeed niet.’

‘Waarom collega-bestuurders ook in het RAI-verhaal moeten stappen? De cliënt staat centraal en je bepaalt een soort van leefplan samen met de cliënt.

‘Toen gebruikten we RAI in de verpleeghuiszorg. Later werden er screeners ontwikkeld voor de huisartspraktijken. We hebben toen onderzocht of we dat echt in de wijkverpleging of thuiszorg zouden inzetten. Conclusie? Alleen voor cliënten met het volledig pakket thuiszorg bleek het een meerwaarde. Sommigen blijven immers kortdurend in zorg en dan is RAI een té omvangrijk instrument. Maar we beginnen het wel uit te breiden naar de ambulante of transmurale omgeving in plaats van alleen maar intramuraal.’

RAI biedt totaalbeeld

‘RAI verwerkt eigenlijk alle aspecten van positieve gezondheid. Dat is echt wel een paradigma van waaruit wij zorg verlenen in de brede zin van het woord. Daar zitten alle levensdomeinen van mensen in: de lichamelijke elementen, het geestelijk welbevinden, de sociaaleconomische situatie … zelfs zingeving en levenskwaliteit. Dus wij vinden dat RAI en het hele assessment-instrument echt wel een blik van 360 graden bieden als het gaat over het leven van mensen. Niet alleen maar bij het ouder worden of als men iets mankeert.’

‘In de ouderenzorg weet je dat er ook veel chronische aandoeningen spelen bij mensen boven de 75. En dan rijst de vraag: hoe ga je daar mee om? Hoe beperk je de gevolgen zodat hij/zij toch nog een waardevol leven kan leiden of de levenskwaliteit kan behouden of vergroten? Dat is altijd al de invalshoek van de ouderenzorg geweest, ook van de specialist ouderengeneeskunde en alle andere disciplines verpleegkundigen zorg en welzijn. En daar past het RAI-instrument heel goed bij, want het brengt al die aspecten van het leven in kaart. En dat gebeurt samen met de cliënt en het cliëntsysteem. Dat gaat veel verder dan het stellen van een diagnose, het gaat eerder om een soort van indicatiestelling. Samen met de diagnose zoeken we dan naar het beste plan om beter oud te worden of waardig te sterven.’

‘Noem het gerust een leefplan, want we willen niet alleen maar alles met zorg oplossen maar ook ontzorgen. RAI geeft vanuit het assessment immers ook goed aan wat mensen eigenlijk nog zouden willen of verlangen en wat hun mogelijkheden zijn (mantelzorg bijvoorbeeld). Het gaat dan eerder om andere domeinen, bijvoorbeeld huisvesting of welzijn, en niet om zozeer curatieve zorg of mentale begeleiding. Dus het geeft echt wel een compleet beeld.’

Doorstart met Pyxicare

‘We werken met RAI op een heel serieuze en complete manier. We implementeerden het in de organisatie, deden veel onderzoek en legden ook echt de link met positieve gezondheid (cfr. Machteld Huber). Sinds Pyxicare maakten we een doorstart. We wilden bijvoorbeeld een bepaalde interface maken naar ons elektronische cliëntendossier om alle gegevens te integreren in één omgeving.’

‘We zetten momenteel fors in op datamanagement om meer informatie over doelgroepen te krijgen uit RAI. Bijvoorbeeld: hoeveel mensen binnen ons bestand lijden aan meerdere chronische aandoeningen? Welke type aandoeningen zijn dat dan? Welke interventies zijn er en werken die dan? Die data gebruiken we voor analyse om eventueel tot nader onderzoek over te gaan. Of we besluiten tot een aanpassing in onze hulpverlening of verwerven inzichten over de cliëntengroep of financiering. Het levert dus beleidsinformatie op en dat is echt wel een meerwaarde.’

‘In het begin is het belangrijk dat er toch ook een uniforme methode binnen de ouderenzorg bestaat om tot goede zorg en leefplannen te komen. Maar ook om daarna samen te werken met de verzorging, de verpleging, paramedici en medische dienst in relatie tot cliënten en welzijn. Een gemeenschappelijke taal en begrip helpen daarbij en dat biedt RAI dus ook.’

Vlotte implementatie

‘Het meest aantrekkelijke aan dit instrument? We hebben een heel trainingsprogramma ontwikkeld, een ploeg eigenlijk die ook begeleidt bij het implementeren. En het leuke is dat je de resultaten van RAI ook echt kunt bespreken, dat het de samenwerking tussen de zorg en (para)medische diensten echt verbetert en de cliënt ook veel meer helderheid biedt.’

‘RAI geeft vanuit het assessment immers ook goed aan wat mensen eigenlijk nog zouden willen of verlangen en wat hun mogelijkheden zijn (mantelzorg bijvoorbeeld).’

‘En het aardige is dat bij ons ook niveau 3, de verzorgende op het snijvlak van verzorgende en verpleegkundige, de RAI mag afnemen. Dat betekent een verrijking van het vakgebied en takenpakket. Je kunt sneller implementeren omdat meer mensen op dat disciplineniveau werken dan voorheen.’

Lange termijninvestering

‘In het begin kost het invullen van RAI natuurlijk meer tijd, zeker tijdens corona, bij een lage bezetting of in een krappe arbeidsmarkt. Maar op langere termijn levert het net tijdswinst op en is het arbeidsbesparend als je weet wat mensen nog zelf kunnen (of met de informele zorg). Dus die die inzichten gaan gelukkig wel steeds meer doordringen.’

‘We zien dat onze lange termijninvestering (± 7 jaar lang) sowieso kwalitatief en kwantitatief positieve effecten heeft. Die staan natuurlijk los van het gedrag van de professionals of de tijdsdruk die er in de zorg sowieso is. En het betekent natuurlijk ook wel een extra investering, zowel de aanschaf als de ontwikkeling van een implementatieteam. Je moet als organisatie ook wel bereid zijn te investeren in de beste zorg.’

‘Maar mensen zien nu ook wel de effecten van de informatie die uit de RAI komt. Die draagt bij tot een beter zorgleefplan. In RAI zit trouwens ook een stukje kunstmatige intelligentie die het klinisch redeneren van de causale verbanden ondersteunt. Dus je wordt eigenlijk ook uitgedaagd in je eigen besluitvormingsproces. En we merken nu dat we intramuraal, dus in alle verpleeghuizen die met RAI werken, echt wel next level bezig zijn dankzij de huidige mogelijkheden: multidisciplinair werken, herindicaties, data-analyse, … Dus het blijft een dynamische ontwikkeling maar het wordt ook wel een routine. We gaan immers bij binnenkomst van een cliënt, waar dan ook, een RAI-assessment afnemen.’

Omaha en Pyxicare complementair

‘Of Pyxicare Omaha kan vervangen? Niet echt, Omaha is het officiële registratie-instrument van de hele thuiszorg in Nederland. De declaratie en facturatie hangt daaraan vast, dus wij kunnen dat niet zomaar schrappen. Maar Omaha heeft ook bepaalde voordelen natuurlijk, omdat het heel specifiek voor die wijkverpleging en de verpleegkundige discipline wordt ingezet en ontwikkeld.’

‘RAI is veel meer multidisciplinair. Hoe die twee systemen zich tot elkaar gaan verhouden, dat valt te bekijken. Je zou het liefst natuurlijk wel één instrument willen overhouden, maar dat is voorlopig te complex. Omaha is niet zozeer een assessment-instrument maar ook een verantwoordingsinstrument of registratie-instrument ten behoeve van verrichte werkzaamheden. RAI is echt een wat meer indicatief en diagnostisch instrument en Omaha eerder een verrichtingsinstrument. Dat zijn twee verschillende invalshoeken. Ze kunnen elkaar ook versterken maar je wil juist de registratielast van je mensen verkleinen en dan zou één instrument wel heel fijn zijn natuurlijk.’

Behoefte aan RAI voor thuiszorg

‘We gaan RAI ook gebruiken bij de volledige thuiszorg waarbij mensen dus niet noodzakelijk nog een verpleeghuisplek hoeven te bezoeken. We nemen RAI ook periodiek af om na te gaan hoe de cliënt evolueert. Wordt het probleem erger, staat het stil of neemt het af? Op die manier kunnen we eventueel tot herindicaties komen en aanpassingen doorvoeren.’

‘Op basis van de informatie die we uit RAI halen, bepalen we wat mensen zelf kunnen en welke professionele hulp ze nodig hebben.'

‘Sinds kort biedt Pyxicare een verkorte RAI voor de thuiszorg (RAI thuis check) en dat is ook nodig, want anders is dat instrument te omslachtig. Misschien zijn dit ook wel aspecten die we gewoon mee moeten nemen in de doorontwikkelingen in Nederland en vanuit Omring in samenwerking met de universiteiten, RAI en eventueel Omaha.’

Iedereen meekrijgen met RAI

‘Waarom collega-bestuurders ook in het RAI-verhaal moeten stappen? De cliënt staat centraal en je bepaalt een soort van leefplan samen met de cliënt. Je krijgt een volledig beeld van de cliënt en de competenties van je medewerkers worden vergroot. Hoe kom je tot een zorgplan? Hoe kom je tot klinisch redeneren? Je gaat methodisch werken, het bevordert het zorg- of ontzorgingsproces, het ondersteunt het multidisciplinaire samenwerken, het geeft je inzicht in je zorgkwaliteit of in de zorg die je mogelijk niet meer hoeft te leveren. Het verzamelt data waar je analyses op kunt loslaten. Daar kun je je voordeel mee doen, al dan niet in samenwerking met hogescholen of universiteiten of vanuit de overheid of verzekeraars.’

‘De app Pyxicare past perfect in de digitale evolutie dankzij een goede touch en feel. Voor bestuurders is het eigenlijk geen optie om er niet mee te gaan werken, denk ik. Het vergt natuurlijk wel investeringsbereidheid, uithoudingsvermogen, bestuurlijke moed, maatschappelijk ondernemerschap en liefde voor je professionals en cliënten.’

RAI en Pyxicare geijkt instrument?

‘Wij zijn ook al jaren bezig om RAI en Pyxicare onder de aandacht van collega-organisaties te brengen. Gelukkig zien we nu dat meer organisaties het gaan gebruiken. Juist ook omdat we het verbonden hebben met positieve gezondheid en omdat Omaha of andere instrumenten niet noodzakelijk een diagnostische functie hebben.’

‘Wij hebben er belang bij dat het binnen Nederland een breder, geijkt instrument wordt. Wij hopen dat meerdere organisaties er hun voordeel mee kunnen doen. En dat doen wij puur vanuit een gedragen opvatting dat het gewoon een heel mooi instrument is. Als een chirurg een scalpel nodig heeft, hebben professionals in de zorg ook een professioneel gevalideerd instrument nodig. En voor ons is RAI daarin echt een belangrijk instrument.’

Meer weten over de voordelen van RAI voor Omring? Bekijk dan zeker onze webinar ‘Ketenzorg met RAI’ met Jolanda Buwalda van Omring.