De BelRAI LTCF-pilot bij WZC Egmont: ‘Onze bewoner krijgt zeggenschap over zijn eigen leven.’

Het LTCF-pilootproject van de Vlaamse overheid zit in zijn laatste fase. Maar ook weer niet: het is voor veel WZC’s pas begonnen. De komende maanden trekken we telkens naar zo’n pionierend WZC, op zoek naar inspiratie in de BelRAI-integratie. Onze eerste halte? De Vlaamse Ardennen met stadsparel Zottegem, de residentie van WZC Egmont. En dat is de werkplek van Lisa Lemaitre (clusterverantwoordelijke Oudenhove) en Katrien Flamand (coördinator dagverzorgingscentrum). Een trekkende tandem in de BelRAI-uitrol. De resultaten zijn alvast veelbelovend.

Efficiëntere zorg op mensenmaat

Beide dames begonnen ongeveer tegelijk. Lisa: ‘Ik werk hier al 7 jaar als hoofdverpleegkundige in 1 van de 4 clusters.’ Katrien: ‘Ik ben gestart als ergotherapeut, sinds 3 jaar werk ik als coördinator in het dagverzorgingscentrum.’ Toen de vorige directie vroeg om het BelRAI-pilootproject te leiden, aarzelden ze niet. Lisa: ‘BelRAI wordt sowieso verplicht, maar wij wilden al vroeger voorbereid zijn. Om ook de zorg te verbeteren en niet alleen de financiering.’

Katrien: ‘We voelden dat de Katz-schaal een te beperkt beeld gaf van de bewoner. Denk aan psychische kwetsbaarheid of wondzorg. Bovendien wisten we dat BelRAI anders en uitgebreider beoordeelde, kijkend naar de bewoner en niet alleen het medische. Er is ook veel meer inspraak voor de bewoner. Dat was voor mij ook belangrijk. Het gaat over hoe je met het instrument omgaat: dat je effectief met de resultaten aan de slag gaat en de zorg anders aanpakt.’

Uitgestelde start, tijdige integratie

In 2020 slokte de coronacrisis alle aandacht op. Katrien: ‘Normaal zouden we in december 2020 starten met het BelRAI-pilootproject, maar toen kregen we een redelijk grote uitbraak. Dus startten we begin februari 2021 en haalden we de vorige sessies in. Dat is goed gelukt.’

BelRAI helpt om echt cliëntgericht te gaan werken, vindt Lisa. ‘Iedereen heeft het over persoonsgerichte zorg, maar zijn vaak holle woorden. BelRAI geeft een betere indicatie over wat er kan verbeteren, waar je aan kan werken met de bewoner. We hebben er ons MDO (Multi-Disciplinair Overleg) aan gekoppeld, zo blijf je bij de les en onthoud je wat echt aandacht verdient. Je kan in gesprek gaan over elk aspect.’

'Een BelRAI invullen is toch meer tijdsintensief. Maar we zien wel nu al wat voor moois er voor de bewoner in de plaats komt.'

Lisa: ‘Voor het pilootproject moesten we alle 187 residentiële bewoners 1 keer inschalen, maar we waren redelijk vrij in hoe we dat aanpakten. En of we daar MDO’s aan linkten en zo. Het was wel de bedoeling dat je binnen je organisatie iets deed met de resultaten.’ Een goede voorbereiding was de eerste stap naar de BelRAI-integratie. Katrien: ‘We stopten er in het begin inderdaad veel tijd in en moesten zelf opleiding volgen en tegelijk opleiding geven aan de collega’s. We moesten ook een manier te zoeken om het in de praktijk te implementeren. Wie laat je de BelRAI invullen? Hoe kom je aan al die informatie? En hoe pas je het in je drukke schema?’

Multidisciplinaire opleiding, consequente inschaling

Veel vragen, denkwerk en… antwoorden. Lisa: ‘Eerst organiseerden we infosessies zodat iedereen wist wat we gingen doen. Het project werkte volgens het train de trainer-principe, met onszelf als trainers, die de collega’s opleidden als indicatiestellers. Dat zijn mensen die de BelRAI mogen invullen. We kozen voor een multidisciplinaire aanpak. Iedereen werd tegelijk opgeleid: de verpleegkundigen, de kine, de ergo en de maatschappelijk werker. Andere disciplines zoals zorgkundigen, woonleefbegeleiders en diëtisten leverden ook hun informatie aan de indicatiestellers, die het dan op hun beurt invulden.’

Katrien: ‘Ze volgden de opleiding digitaal, eerst door casussen in te vullen en dan met 10 bewoners in een oefenomgeving met onze ondersteuning. Daarna zijn we vrij snel overgeschakeld naar de echte omgeving.’

Het echte werk begon in juni 2021. Lisa: ‘We spraken een regelmaat af met onze cursisten: eerst een week gegevensverzameling waarin we de BelRAI volledig invulden, dan een week resultaten bespreken tijdens MDO’s. De domeinen die oplichten – de CAPS – geven aan waar verbetering mogelijk is. Afhankelijk van wat de bewoner wenst, en op basis van de ervaring van het team, proberen we doelstellingen en acties af te spreken aan die domeinen waar de bewoner en de familie belang aan hecht.’

Blijven investeren, blijven vooruitkijken

Katrien heeft wat opbouwende kritiek: ‘Het is een gemis dat BelRAI nog niet gekoppeld is met de zorgplannen,

maar we weten dat dat komt. En we moeten daar eerlijk in zijn: een BelRAI invullen is toch meer tijdsintensief. Dit is geen Katz-score die je op een-twee-drie invult. Maar we zien wel nu al wat voor moois er voor de bewoner in de plaats komt. Je moet tijd investeren, daarna gaat het ook vlotter. We zijn sowieso van plan om na het project verder BelRAI-inschalingen te doen, ook al is het nu nog niet verplicht. Tegelijk testen we soms suggesties uit om te zien wat het best werkt. Zodat we goed mee zijn en niet opnieuw moeten beginnen in 2023.’

Het is niet meer van ‘ik heb iedereen gewassen en nu heb ik mijn job goed gedaan'.

Lisa: ‘We kijken nu hoe we het verder haalbaar kunnen maken om alvast met de regelgeving in orde te zijn: een inschaling bij elke nieuwe opname, na een belangrijke verandering of een ziekenhuisopname.’ Katrien: ‘We koppelen er telkens een MDO aan en doen een drietal acties, dat is veel. Zeker als je na 6 maanden de herbeoordelingen doet: dan moet je systematisch deze MDO’s inplannen. Maar daarnaast gaan we zeker ook een extra bespreking doen als het nodig is.’

Lisa: ‘Een aandachtspunt is nu om afspraken vanuit de MDO’s door te laten stromen naar iedereen. Bijvoorbeeld door de overdrachtsmomenten meer gestructureerd te laten verlopen. En de gemaakte afspraken daarin te verwerken.’

Lovende woorden en kritische punten

Katrien beseft haar rol als trekker ten volle. ‘We zijn zelf hard overtuigd maar niet iedereen is mee vanaf dag 1, al proberen we die mindswitch goed over te brengen. In het begin gaven we een-op-een ondersteuning, keken we wat er moeilijk liep en zorgden we dat die gedragenheid er was. Door alle disciplines, niet alleen de zorg. Als de leidinggevende en enkele medewerkers het dragen, trekt de groep mee en loopt het vlotter.’

De ondersteuning door het consortium BelRAI LTCF bleef niet achter. Lisa: ‘We werden goed begeleid door het Kwaliteitscentrum voor Diagnostiek, met veel steun. Als je een mailtje stuurde, had je binnen het half uur een reactie. Ook bij Pyxicare. Ze antwoorden direct, dat is niet overal zo.’ Lisa: ‘We vinden Pyxicare duidelijk en gebruiksvriendelijk, we zien niet in waarom we zouden veranderen. Iedereen die werd opgeleid is het systeem gewoon. We zouden uiteindelijk graag alle verpleegkundigen opleiden, nog zo’n twintigtal dus, zodat we aan ca. 50 mensen komen.’

Katrien: ‘Het is niet meer van ‘ik heb iedereen gewassen en nu heb ik mijn job goed gedaan’, terwijl het voor die bewoner misschien geen goede dag is.’ Lisa: ‘Onze bewoner krijgt zeggenschap over zijn eigen leven, zodat hijzelf nog beslissingen kan nemen. We moeten in elk geval mee: er zijn zoveel soorten mensen, je hebt geen standaardmens.’